Voor zorgprofessionals
Een van 's werelds grootste medische uitdagingen
Overgewicht of obesitas, is een van 's werelds grootste medische uitdagingen en een enorm maatschappelijk probleem. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) classificeerde obesitas in 1997 als een chronische ziekte, en in 2021 deed de EU hetzelfde. Het is een ziekte die steeds meer mensen treft en het is een van de grootste gezondheidsproblemen van onze tijd, omdat het risico op andere ernstige ziekten toeneemt. Bovendien treft obesitas steeds jongere mensen, tegenwoordig zijn veel kinderen en jonge volwassenen al zwaarlijvig. In Nederland hebben kampt bijna de helft van de volwassen bevolking met overgewicht, en meer dan 15% heeft obesitas. In totaal lijden wereldwijd naar schatting 650 miljoen mensen aan obesitas.
Behandeling van ziekten veroorzaakt door overgewicht in plaats van de oorzaak
Obesitas en overgewicht leiden tot diverse ziekten die veel leed veroorzaken en de maatschappij veel geld kosten, zoals hoge bloeddruk, diabetes type 2 en hart- en vaatziekten. Tot nu toe kreeg deze grote patiëntengroep vooral reactieve zorg, waarbij de onderliggende problemen, overgewicht of obesitas, niet werden aangepakt. Hierdoor blijft de sterfte in deze groep hoog. Maar nu staan we voor een belangrijke verandering.
Een medische revolutie
Voor het eerst is er een behandeling die écht effectief is. Nieuwe medicatie, gecombineerd met levensstijlveranderingen en de nieuwste gezondheidsinnovaties, zorgt voor optimale omstandigheden voor gewichtsverlies en herstel. Dit is mogelijk dankzij toegankelijke en continue zorg via digitale platforms, ongeacht waar men in het land woont. Patiënten verliezen gewicht, houden hun gewicht stabiel en verbeteren stap voor stap hun levensstijl. Dit alles met de steun van een bekwaam team van artsen, diëtisten, psychologen en personal trainers, die 24 uur per dag beschikbaar zijn via een digitaal platform.
Obesitas behandelen
De beste manier om obesitas te behandelen is door een gezond caloriearm dieet te volgen en oefening regelmatig.
Om dit te doen, kunt u:
- eet een uitgebalanceerd caloriebeperkt dieet zoals aanbevolen door een huisarts of een gezondheidsdeskundige op het gebied van gewichtsverlies (zoals een diëtist)
- activiteiten opnemen zoals snel wandelen, joggen, zwemmen of tennissen gedurende 150 tot 300 minuten (2,5 tot 5 uur) per week
U kunt er baat bij hebben om deel te nemen aan een lokaal programma voor gewichtsbeheersing met groepsbijeenkomsten of online ondersteuning. Je huisarts kan je hierover vertellen.
U kunt ook baat hebben bij ondersteuning en begeleiding van een getrainde zorgverlener om u te helpen uw relatie met voedsel beter te begrijpen en verschillende eetgewoonten te ontwikkelen.
Als u met obesitas leeft en veranderingen in levensstijl en gedrag alleen niet helpen om af te vallen, kan een geneesmiddel genaamd orlistat worden aanbevolen.
Indien correct ingenomen, werkt dit geneesmiddel door de hoeveelheid vet die u tijdens de spijsvertering opneemt te verminderen. Uw huisarts zal weten of orlistat geschikt is voor u.
Een specialist kan andere geneesmiddelen voorschrijven, genaamd liraglutide of semaglutide. Ze werken door je een voller en minder hongerig gevoel te geven.
Voor sommige mensen met obesitas kan een specialist aanbevelen operatie voor gewichtsverlies.
Bron: NHS
Eetlustregulerende medicijnen
De eerste generatie GLP-1-analogen, waaronder liraglutide en semaglutide, werd oorspronkelijk ontwikkeld voor diabetes type 2 en toen bleek dat ze effectief waren tegen obesitas, werden ze ook goedgekeurd voor de behandeling van obesitas. Een nieuwere generatie werkzame stof - Tirzepatide - bevat zowel GLP-1-analogen als GIP. Beide zijn incretines, d.w.z. eetlustregulerende hormonen die tijdens het eten in het maag-darmkanaal worden uitgescheiden.
Het is belangrijk op te merken dat de resultaten van gewichtsverlies van persoon tot persoon kunnen verschillen en dat deze stoffen en medicijnen altijd moeten worden gebruikt onder toezicht van een arts en in combinatie met een gezonde levensstijl, inclusief een goed dieet en regelmatige lichaamsbeweging.
De volgende medicijnen zijn goedgekeurd voor de behandeling van morbide obesitas door de FDA en EMA.
Nieuwste generatie: GLP-1 en GIP
- Tirzepatide (Mounjaro, Zepbound)
Vorige generatie: GLP-1
- Semaglutide (Ozempic, Wegovy, Rybelsus)
Eerste generatie: GLP-1
- Liraglutid (Saxenda/Victoza)
- Dulaglutid (Trulicity)
- Exenatid (Byetta)
GLP-1 (glucagonachtig peptide-1)
Analogen zijn een groep medicijnen die worden gebruikt voor de behandeling van obesitas en diabetes type 2. Ze werken door de effecten van het natuurlijke hormoon GLP-1 in het lichaam na te bootsen of te versterken. GLP-1 is een hormoon dat normaal gesproken uit de dunne darm vrijkomt na het eten en dat verschillende belangrijke functies heeft, waaronder het reguleren van de bloedsuikerspiegel en het beheersen van de eetlust.
Dit is hoe GLP-1-analogen werken om af te vallen:
- Verminderde eetlust: GLP-1-analogen beïnvloeden de eetlustcentra in de hersenen en verhogen het gevoel van volheid. Dit heeft tot gevolg dat mensen die deze medicijnen gebruiken zich sneller en langer vol voelen na een maaltijd, waardoor hun voedselinname en dus de calorie-inname afneemt.
- Vertraagde maaglediging: GLP-1-analogen verlengen de tijd die nodig is om de maag leeg te maken na een maaltijd. Dit kan helpen de eetlust te verminderen en de bloedsuikerspiegel onder controle te houden door de snelle stijging van de bloedsuikerspiegel na het eten te beperken.
- Minder honger: Deze medicijnen kunnen het algehele hongergevoel verminderen, waardoor het voor individuen gemakkelijker wordt om een caloriebeperkt dieet te volgen.
- Vermindering van de vetopslag: GLP-1-analogen kunnen ook de negatieve effecten van insulineresistentie verminderen en bijdragen aan een verminderde vetopslag in het lichaam.
De nieuwste generatie afslankmedicijnen: wat je moet weten over Tirzepatide en Semaglutide
De meest voorkomende medische stoffen die worden gebruikt voor gewichtsverlies kunnen worden onderverdeeld in verschillende categorieën op basis van hun werkingsmechanismen en gebruik. Het is belangrijk op te merken dat het gebruik van deze stoffen onder medisch toezicht moet plaatsvinden, omdat ze bijwerkingen kunnen hebben en niet voor iedereen geschikt zijn. Hier is een lijst van enkele veelgebruikte stoffen:
Werkzame stof: Tirzepatide (ter referentie)
Gewichtsverlies: 18%
Merknaam: Mounjaro
FDA/EMA-status: Goedgekeurd voor de behandeling van diabetes type 2 en obesitas.
Tirzepatide is een nieuwer medicijn dat veelbelovende resultaten heeft opgeleverd voor zowel diabetesbeheersing als gewichtsverlies. Het werkt door meerdere biologische routes te beïnvloeden die de bloedsuikerspiegel en de eetlust reguleren, wat kan leiden tot aanzienlijk gewichtsverlies.
Werkzame stof: Semaglutide (ter referentie)
Gewichtsverlies: 16%
Merknaam: Wegovy, Özempic
FDA/EMA-status: Goedgekeurd voor respectievelijk chronisch gewichtsbeheersing en diabetes type 2.
Semaglutide is een medicijn dat bekend staat om zijn vermogen om de eetlust te verminderen en het gevoel van volheid te verhogen. Het wordt voornamelijk gebruikt voor gewichtsbeheersing en diabetes type 2 en is effectief gebleken bij het helpen van mensen om af te vallen.
Werkzame stof: Liraglutide (ter referentie)
Gewichtsverlies: 7 kg*
Merknaam: Saxenda, Victoria
FDA/EMA-status: Goedgekeurd voor respectievelijk chronisch gewichtsbeheersing en diabetes type 2.
Liraglutide werkt op dezelfde manier als semaglutide en wordt gebruikt voor zowel gewichtsbeheersing als diabetesmanagement. Het helpt de eetlust te verminderen en het gevoel van volheid te vergroten, wat resulteert in gewichtsverlies.
*Opmerking: De afslankwaarde voor Liraglutide wordt uitgedrukt in kilogram om de doeltreffendheid ervan in termen van gewichtsvermindering weer te geven.
Werkzame stof: Orlistat
Gewichtsverlies: 3 kg*
Merknaam: Xenical
FDA/EMA-status: Goedgekeurd voor chronische gewichtsbeheersing.
Orlistat is een vetblokker die werkt door de opname van vet uit uw dieet te verminderen. Het kan helpen om de calorie-inname te verminderen en daardoor tot gewichtsverlies te leiden.
Werkzame stof: Naltrexon/bupropion
Gewichtsverlies: 5%
Merknaam: Mysimba
FDA/EMA-status: Goedgekeurd voor chronische gewichtsbeheersing.
Naltrexon/bupropion is een combinatie van twee verschillende medicijnen die de hersenen beïnvloeden om de eetlust te verminderen en het gevoel van volheid te vergroten. Het wordt gebruikt om mensen te helpen bij het afvallen door de calorie-inname te verminderen.
*Geen procentuele informatie beschikbaar
Semaglutide: werkzaamheid en veiligheid in onderzoeken naar diabetes type 2 en morbide obesitas
Semaglutide, een medicijn dat uitgebreide klinische onderzoeken heeft ondergaan, is veelbelovend gebleken bij de behandeling van zowel diabetes type 2 als gewichtsverlies. Door de onderzoeken in de SUSTAIN-, STEP-, PIONEER-, SELECT- en SUSTAIN FORTE-series te bekijken, kunnen we een overzicht krijgen van de werkzaamheid en veiligheid van Semaglutide in deze twee belangrijke behandelgebieden. De resultaten suggereren dat Semaglutide een belangrijke hulpbron kan zijn voor patiënten die worstelen met deze gezondheidsproblemen, maar het is cruciaal dat het gebruik ervan wordt gecontroleerd door een arts.
Semaglutide is het onderwerp geweest van uitgebreide klinische onderzoeken om de werkzaamheid en veiligheid ervan te evalueren, met name bij de behandeling van diabetes type 2 en gewichtsverlies. Hier zijn enkele van de belangrijkste wetenschappelijke onderzoeken die zijn uitgevoerd op Semaglutide:
- SUSTAIN-onderzoeken: SUSTAIN (Semaglutide Unabated Sustainability in Treatment of Type 2 Diabetes) is een reeks onderzoeken waarin het effect en de veiligheid van Semaglutide voor de behandeling van diabetes type 2 zijn geëvalueerd. Deze onderzoeken hebben aangetoond dat Semaglutide de HbA1c-waarden kan verlagen (een langetermijnmaatstaf voor de controle van de bloedsuikerspiegel) en kan leiden tot gewichtsverlies bij patiënten met diabetes.
- STEP-onderzoeken: STEP (Semaglutide Treatment Effect in People with Obesitas) is een reeks onderzoeken gericht op het gebruik van Semaglutide voor gewichtsverlies bij personen met overgewicht of obesitas. Deze onderzoeken hebben aangetoond dat Semaglutide kan leiden tot aanzienlijk gewichtsverlies en verbeteringen in gezondheidsgerelateerde parameters bij personen met overgewicht.
- PIONEER-onderzoeken: PIONEER (Peptide Innovation for Early Diabetes Treatment) is een reeks onderzoeken waarin het gebruik van Semaglutide als vroege behandeling voor personen met diabetes type 2 werd geëvalueerd. De resultaten toonden aan dat Semaglutide effectief was in het verlagen van de bloedsuikerspiegel en veilig te gebruiken was.
- SELECT-onderzoeken: SELECT (Semaglutide-effecten op cardiovasculaire uitkomsten bij mensen met overgewicht of obesitas) zijn onderzoeken die het effect van Semaglutide op cardiovasculaire gebeurtenissen bij personen met overgewicht of obesitas hebben geëvalueerd. Deze onderzoeken hebben tot doel te beoordelen of Semaglutide het risico op hart- en vaatziekten kan verminderen.
- SUSTAIN FORTE-onderzoek: Deze studie richtte zich op het gebruik van Semaglutide bij personen met ernstige onbehandelde diabetes type 2. De resultaten toonden aan dat Semaglutide superieur was aan andere diabetesmedicijnen wat betreft het verlagen van de bloedsuikerspiegel.
Het is belangrijk op te merken dat deze onderzoeken zijn uitgevoerd door verschillende onderzoeksgroepen en zijn gepubliceerd in wetenschappelijke tijdschriften. De resultaten geven aan dat Semaglutide een effectief medicijn is voor de behandeling van zowel diabetes type 2 als gewichtsverlies bij personen met overgewicht of obesitas. Het is echter cruciaal dat het gebruik van Semaglutide wordt gecontroleerd door een arts en dat patiënten hun advies en instructies opvolgen.
Begin vandaag nog met afvallen met Yazen
Het enige wat je hoeft te doen is een account aanmaken en enkele vragen over je gezondheid beantwoorden.
Meer artikelen
Lees meer om te begrijpen welke gezondheidsvoordelen je kunt bereiken, welke behandelingsopties er zijn en hoe je je eetlust kunt reguleren.
Hier zijn enkele wetenschappelijke referenties die de bovengenoemde gezondheidsrisico's voor mensen met obesitas ondersteunen
Hart- en vaatziekten:
Pi-Sunyer, Texas (2002). Medische gevaren van obesitas. Annalen van de interne geneeskunde, 136 (11), 857-864.
Poirier, P., Giles, TD, Bray, GA, Hong, Y., Stern, JS, Pi-Sunyer, FX en Eckel, RH (2006). Obesitas en hart- en vaatziekten: pathofysiologie, evaluatie en effect van gewichtsverlies. Circulatie, 113 (6), 898-918.
Hier is een samenvatting van de twee onderzoeken naar hart- en vaatziekten:
Pi-Sunyer (2002) in "Medische gevaren van obesitas „:
De studie benadrukt de medische risico's die gepaard gaan met obesitas. De auteur bespreekt dat obesitas het risico op verschillende gezondheidsproblemen en ziekten, waaronder hart- en vaatziekten, kan verhogen. Het benadrukt het belang van het beheersen en voorkomen van obesitas om deze risico's te verminderen.
De studie "Medical Hazards of Obesitas" van F. Xavier Pi-Sunyer, gepubliceerd in de Annals of Internal Medicine in 2002, heeft tot doel de medische gevaren van obesitas onder de aandacht te brengen. De auteur verkent en beschrijft de gezondheidsrisico's en medische complicaties die kunnen ontstaan door overgewicht en obesitas.
De studie bespreekt verschillende belangrijke aspecten van obesitas en de impact ervan op de gezondheid. De auteur gaat in op de volgende punten:
Effecten op de gezondheid: Pi-Sunyer bespreekt de vele medische problemen die kunnen optreden als gevolg van obesitas. Dit omvat ziekten zoals hart- en vaatziekten, diabetes type 2, hoge bloeddruk, slaapapneu, gewrichtsproblemen en bepaalde soorten kanker. Risicoverhoging: De studie benadrukt dat het risico op deze ziekten en gezondheidsproblemen evenredig toeneemt met de mate van obesitas. Dit betekent dat mensen met een hogere body mass index (BMI) een groter risico hebben om aan deze ziekten te lijden.
Pathofysiologie: De auteur bespreekt de biologische en fysiologische mechanismen die obesitas koppelen aan een verhoogd risico op ziekte. Het omvat veranderingen in insulineresistentie, ontstekingen, bloedlipiden en andere metabolische processen.
Het belang van gewichtsverlies: De studie onderstreept het belang van gewichtsverlies als strategie om de medische gevaren van obesitas te verminderen. De auteur wijst erop dat zelfs een matig gewichtsverlies positieve gevolgen voor de gezondheid kan hebben.
Behandelingsopties: Ten slotte worden behandelingsopties voor obesitas besproken, waaronder veranderingen in levensstijl, dieet, lichaamsbeweging en in sommige gevallen medicijnen of operaties.
Kortom, de studie van Pi-Sunyer is een uitgebreid overzicht van de medische gevaren die obesitas met zich mee kan brengen. Het benadrukt het belang van het beheersen en voorkomen van obesitas om het risico op ernstige gezondheidsproblemen, met name hart- en vaatziekten, te verminderen. De studie is een belangrijk hulpmiddel voor zowel beroepsbeoefenaren in de gezondheidszorg als voor het grote publiek die het verband tussen obesitas en gezondheid willen begrijpen.
Poirier et al. (2006) in „Obesitas en hart- en vaatziekten: pathofysiologie, evaluatie en effect van gewichtsverlies”:
Dit onderzoek richt zich op de relatie tussen obesitas en hart- en vaatziekten. De auteurs bespreken de pathofysiologie achter deze associatie en benadrukken het belang van het evalueren en behandelen van obesitas om het risico op cardiovasculaire problemen te verminderen. Ze bespreken ook de effecten van gewichtsverlies op het verbeteren van de cardiovasculaire gezondheid.
De studie „Obesitas and Cardiovascular Disease: Pathophysiology, Evaluation, and Effect of Weight Loss” van Poirier en co-auteurs, gepubliceerd in het tijdschrift Circulation in 2006, heeft tot doel licht te werpen op de relatie tussen obesitas en hart- en vaatziekten en de pathofysiologische mechanismen achter deze relatie te bespreken. De studie richt zich ook op de invloed van gewichtsverlies op de cardiovasculaire gezondheid.
Hier volgt een samenvatting van de belangrijkste punten van het onderzoek:
Obesitas en hart- en vaatziekten: De studie benadrukt dat obesitas een belangrijke risicofactor is voor hart- en vaatziekten, waaronder een hartaanval, een beroerte en hartfalen. De auteurs bespreken hoe obesitas kan leiden tot de ontwikkeling van deze ziekten.
Pathofysiologische mechanismen: Poirier en co-auteurs bespreken de complexe biologische en fysiologische mechanismen waarmee obesitas de cardiovasculaire gezondheid beïnvloedt. Dit omvat insulineresistentie, ontstekingen, hoge bloeddruk en veranderingen in bloedlipiden.
De positieve effecten van gewichtsverlies: De studie wijst erop dat gewichtsverlies aanzienlijke voordelen kan hebben voor de cardiovasculaire gezondheid. Het kan risicofactoren zoals bloeddruk, cholesterolgehalte en glucosemetabolisme verbeteren.
Uitdagingen bij het bereiken van gewichtsverlies: De auteurs gaan in op de uitdagingen waarmee zwaarlijvige patiënten te maken kunnen krijgen wanneer ze proberen af te vallen en bespreken verschillende strategieën om gewichtsverlies te bereiken en te behouden.
Behandelingsopties: Tot slot bespreekt het onderzoek verschillende behandelmogelijkheden voor mensen met obesitas die gericht zijn op het verminderen van het risico op hart- en vaatziekten. Dit omvat veranderingen in levensstijl, voeding, lichaamsbeweging en, in sommige gevallen, medicatie of operaties.
Samenvattend geven Poirier en coauteurs een uitgebreid overzicht van het verband tussen obesitas en hart- en vaatziekten. De studie benadrukt het belang van het beheersen van obesitas als strategie om het risico op cardiovasculaire complicaties te verminderen. Het is een waardevolle bron voor beroepsbeoefenaren in de gezondheidszorg en onderzoekers die werkzaam zijn op het gebied van cardiovasculaire gezondheid en obesitas.
Beide onderzoeken benadrukken dat obesitas een belangrijke risicofactor is voor hart- en vaatziekten en benadrukken het belang van het voorkomen en behandelen van obesitas om de cardiovasculaire gezondheid op lange termijn te verbeteren.
Diabetes type 2:
Kahn, SE, Hull, RL en Utzschneider, KM (2006). Mechanismen die obesitas koppelen aan insulineresistentie en diabetes type 2. Natuur, 444 (7121), 840-846.
Hossain, P., Kawar, B., & El Nahas, M. (2007). Obesitas en diabetes in de derde wereld — een groeiende uitdaging. New England Journal of Medicine, 356 (3), 213-215.
Slaapapneu:
Young, T., Peppard, PE en Taheri, S. (2005). Overgewicht en slaapstoornissen bij de ademhaling. Tijdschrift voor Toegepaste Fysiologie, 99 (4), 1592-1599.
Punjabi, NM (2008). De epidemiologie van obstructieve slaapapneu bij volwassenen. Proceedings van de American Thoracic Society, 5 (2), 136-143.
Leververvetting:
Neuschwander-Tetri, BA (2010). Hepatische lipotoxiciteit en de pathogenese van niet-alcoholische steatohepatitis: de centrale rol van niet-triglyceride-vetzuurmetabolieten. Hepatologie, 52 (2), 774-788.
Ratziu, V., Bellentani, S., Cortez-Pinto, H., Day, C., Marchesini, G. (2010). Een standpunt over NAFLD/NASH op basis van de speciale conferentie van EASL 2009. Tijdschrift voor Hepatologie, 53 (2), 372-384.
Osteoartritis:
Blagojevic, M., Jinks, C., Jeffery, A., en Jordan, KP (2010). Risicofactoren voor het ontstaan van knieartrose bij oudere volwassenen: een systematische review en meta-analyse. Artrose en kraakbeen, 18 (1), 24-33.
Oliveria, SA, Felson, DT, Cirillo, PA, Reed, JI en Walker, AM (1999). Lichaamsgewicht, body mass index en incidentele symptomatische artrose van de hand, heup en knie. Epidemiologie, 10 (2), 161-166.
Kanker:
Calle, EE, Rodriguez, C., Walker-Thurmond, K., en Thun, MJ (2003). Overgewicht, obesitas en sterfte door kanker in een prospectief bestudeerd cohort van Amerikaanse volwassenen. New England Journal of Medicine, 348 (17), 1625-1638.
Renehan, AG, Tyson, M., Egger, M., Heller, RF, & Zwahlen, M. (2008). Body-mass index en incidentie van kanker: een systematische review en meta-analyse van prospectieve observationele studies. The Lancet, 371 (9612), 569-578.
Geestesziekte:
Luppino, FS, de Wit, LM, Bouvy, PF, Stijnen, T., Cuijpers, P., Penninx, BW en Zitman, FG (2010). Overgewicht, obesitas en depressie: een systematische review en meta-analyse van longitudinale onderzoeken. Archieven van de algemene psychiatrie, 67 (3), 220-229.
Atlantis, E., & Baker, M. (2008). Effecten van obesitas op depressie: systematische review van epidemiologische onderzoeken. Internationaal tijdschrift voor obesitas, 32 (6), 881-891.
Reproductieve problemen:
Pasquali, R., Patton, L., & Gambineri, A. (2007). Obesitas en onvruchtbaarheid. Huidig farmaceutisch ontwerp, 13 (33), 3649-3657.
Bellver, J., Pellicer, A., García-Velasco, JA, & Ballesteros, A. (2013). Obesitas vermindert de ontvankelijkheid van de baarmoeder: klinische ervaring met 9.587 eerste cycli van eiceldonatie met donoren met een normaal gewicht. Vruchtbaarheid en steriliteit, 100 (4), 1050-1058.
Ademhalingsproblemen:
Wang, Y., Beydoun, MA, Liang, L., Caballero, B., & Kumanyika, SK (2008). Zullen alle Amerikanen overgewicht of obesitas krijgen? Schatting van de progressie en kosten van de Amerikaanse obesitasepidemie. Obesitas, 16 (10), 2323-2330.
Castro-Rodriguez, JA, Holberg, CJ, Morgan, WJ, Wright, AL en Martinez, FD (2001). Verhoogde incidentie van astma-achtige symptomen bij meisjes die tijdens de schooljaren overgewicht of obesitas krijgen. American Journal of Respiratory and Critical Care Medicine, 163 (6), 1344-1349.
Vroegtijdig overlijden:
Adams, KF, Schatzkin, A., Harris, TB, Kipnis, V., Mouw, T., Ballard-Barbash, R.,... & Leitzmann, MF (2006). Overgewicht, obesitas en sterfte in een groot prospectief cohort van personen van 50 tot 71 jaar oud. New England Journal of Medicine, 355 (8), 763-778.
Peeters, A., Barendregt, JJ, Willekens, F., Mackenbach, JP, Al Mamun, A., & Bonneux, L. (2003). Obesitas op volwassen leeftijd en de gevolgen daarvan voor de levensverwachting: een levenstabelanalyse. Annalen van de interne geneeskunde, 138 (1), 24-32.
Deze referenties geven een overzicht van de wetenschappelijke literatuur over de risico's voor mensen met obesitas. Het is belangrijk op te merken dat dit slechts een steekproef is en dat er veel meer onderzoek is gedaan op dit gebied.
