Het keto dieet: Een vetverbrandend ketogeen dieet

Het keto dieet, ook wel het ketogene dieet genoemd, is een dieet dat zich richt op een hoog vetgehalte, matige eiwitinname en een zeer lage hoeveelheid koolhydraten. Het doel van dit dieet is om het lichaam in een staat van 'ketose' te brengen, waarbij vet in plaats van koolhydraten wordt verbrand als de primaire energiebron. Veel mensen kennen wel iemand die het keto dieet heeft geprobeerd en geprobeerd heeft in 'keto' te komen, maar wat betekent dit eigenlijk? En wat zijn de voor- en nadelen van dit dieet? Onze diëtisten leggen het uit.

‍

Wat is een ketogeen dieet?

Een ketogeen dieet, vaak afgekort als keto, is een voedingspatroon dat zich richt op het verlagen van de koolhydraatinname en het verhogen van de vetinname om gewichtsverlies te bevorderen. Dit dieet lijkt op het LCHF (Low Carb High Fat) dieet, maar het heeft een striktere en duidelijkere limiet voor de dagelijkse inname van koolhydraten. Gewoonlijk wordt 50 gram koolhydraten per dag als maximum beschouwd, maar in sommige gevallen kan de aanbevolen hoeveelheid zelfs zo laag als 20 gram zijn.

Daarnaast wordt vaak aanbevolen om de eiwitinname te beperken, omdat bepaalde aminozuren in de lever kunnen worden omgezet in glucose (een soort koolhydraat). Door het verminderen van koolhydraten en de beschikbaarheid ervan in de voeding, dwingt een ketogeen dieet het lichaam om vet als primaire energiebron te gebruiken, wat resulteert in de staat van ketose.

‍

Wat is ketose?

Omdat niet alle organen vet als energiebron kunnen gebruiken, worden er in de lever ketonlichamen gevormd uit vet, wat de term "ketose" verklaart. Deze ketonen kunnen dienen als brandstof voor verschillende delen van het lichaam, waaronder de hersenen, die vet niet rechtstreeks kunnen gebruiken.

Om te bepalen of je in ketose bent, kun je het niveau van ketonlichamen meten in je bloed, urine of uitgeademde lucht. Signalen van ketose kunnen zijn: een slechte adem (met een acetongeur), vermoeidheid, concentratieproblemen, slaperigheid en slaapproblemen. Deze symptomen worden soms aangeduid als "keto-griep" of "keto-verkoudheid." Gelukkig zijn deze symptomen meestal van tijdelijke aard en verdwijnen ze doorgaans binnen enkele dagen tot weken.

‍

Welke voedingsmiddelen zijn opgenomen in het keto dieet?

Om de totale koolhydraatinname te beperken tot 20-50 gram per dag, zijn meestal aanzienlijke veranderingen in het dieet nodig. Dit houdt in dat koolhydraatrijke voedingsmiddelen worden uitgesloten of sterk beperkt en vervangen door vetrijke alternatieven.

Voedingsmiddelen die geschikt zijn voor het keto dieet zijn onder andere:

• Vlees en vleeswaren, zoals worstjes en spek
• Vis en zeevruchten
• Gevogelte 
• Kaas
• Ei
• Vetten, zoals boter, kokosolie en oliën
• Volvette natuurlijke zuivelproducten, zoals room, crème fraîche en yoghurt met een vetgehalte van ≥10%
• Noten en zaden
• Koolhydraatarme groenten zoals bladgroenten, avocado en broccoli
• Bessen (in kleine hoeveelheid)

‍

Wat moet je vermijden tijdens het keto dieet? 

Wanneer je het keto dieet volgt, is het essentieel om de inname van voedingsmiddelen die rijk zijn aan koolhydraten drastisch te beperken. Enkele voorbeelden van koolhydraatrijke voedingsmiddelen zijn:

• Snoep, koekjes en ijs
• Met suiker gezoete dranken, zoals sap, frisdrank en sap
• Granen, zoals brood, pasta en rijst 
• Aardappelen en wortelgroenten 
• Bonen en linzen 
• Koolhydraatrijke groenten zoals erwten en maïs
• Fruit

‍

Gezondheidsvoordelen van het keto dieet – wat zegt onderzoek?

Er zijn verschillende voordelen verbonden aan een ketogeen dieet. Een van de belangrijkste bevindingen is dat het keto dieet vaak leidt tot spontaan gewichtsverlies. Dit komt doordat veel voedselgroepen die normaal gesproken gemakkelijk in overmaat worden geconsumeerd, niet zijn opgenomen in een ketogeen dieet. Zodra het lichaam in ketose raakt, neemt de honger na een paar dagen af, wat het volgen van het dieet vergemakkelijkt.

Studies tonen aan dat een ketogeen dieet verschillende gezondheidskenmerken kan verbeteren, zoals verlaagde insulinespiegels, triglyceriden, langetermijnglucose (HbA1c), cholesterolwaarden, leverwaarden en bloeddruk. Het is echter belangrijk op te merken dat deze verbeteringen vaak het gevolg zijn van gewichtsverlies. Dit creëert onzekerheid over de vraag of de positieve effecten van het ketogene dieet aanhouden als er geen gewichtsverlies optreedt.

Een duidelijke uitzondering op deze onzekerheid zijn mensen met moeilijk te behandelen epilepsie. Bij deze groep is aangetoond dat een ketogeen dieet de frequentie van aanvallen aanzienlijk kan verminderen.

‍

Nadelen van het keto dieet

Doordat het keto dieet veel voedselgroepen uitsluit, zoals granen, fruit en peulvruchten, bestaat het risico dat je lichaam niet alle noodzakelijke vitamines en mineralen binnenkrijgt. Bovendien vermindert het dieet de vezelinname, wat kan leiden tot spijsverteringsproblemen zoals constipatie en diarree.

Een ander aandachtspunt is de verhoogde inname van verzadigd vet die vaak gepaard gaat met een ketogeen dieet. Een hoog percentage verzadigd vet kan het ‘slechte’ LDL-cholesterol verhogen, wat het risico op hart- en vaatziekten vergroot. Dit suggereert dat het keto dieet mogelijk op de lange termijn het risico op negatieve gezondheidsuitkomsten verhoogt.

Bovendien wordt het keto dieet niet aanbevolen voor mensen met type 1-diabetes, aangezien zij het risico op ketoacidose lopen. Dit is een levensbedreigende aandoening waarbij het bloed te zuur wordt.

Daarnaast kan het voorkomen dat je je in de beginfase van een keto dieet niet goed voelt en last krijgt van de zogenaamde “keto griep.” Dit kan het moeilijk maken om je aan de strenge richtlijnen te houden die nodig zijn om je lichaam in ketose te krijgen.

‍

Het keto dieet om af te vallen

Het keto dieet kan een effectieve methode zijn voor gewichtsverlies. Vaak neemt de calorie-inname spontaan af, ook al probeert men niet per se minder te eten. In de eerste paar dagen verloopt het gewichtsverlies vaak bijzonder snel, omdat het lichaam opgeslagen koolhydraten in de lever en spieren (glycogeen) als brandstof gebruikt. Aangezien glycogeen water bindt, vermindert ook de hoeveelheid vocht in het lichaam naarmate de glycogeenvoorraden uitgeput raken. Dit resulteert in snelle resultaten op de weegschaal, wat de motivatie kan vergroten.

Wanneer het lichaam overschakelt van glucose (kleine suikermoleculen) als belangrijkste brandstof naar vetverbranding, neemt de vetverbranding toe. Dit wordt vaak gepresenteerd als iets revolutionairs, omdat vetverbranding wordt geassocieerd met gewichtsverlies. Het is echter belangrijk om vetverbranding niet te verwarren met gewichtsverlies; een verhoogde vetverbranding vertelt je vooral waar de energie vandaan komt. Uiteindelijk blijft de energiebalans essentieel: als je minder energie binnenkrijgt dan je verbruikt, zal er altijd gewichtsverlies optreden, ongeacht het dieet dat je volgt.

‍

Het keto dieet en Yazen

Voedingsmiddelen hoog in vet verhogen het risico op maag- en darmbijwerkingen van GLP-1-medicijnen. Daarom raden wij bij Yazen aan om een ketogeen dieet niet te combineren met medicamenteuze behandelingen. Mocht je het keto dieet willen proberen, en dit gaat goed zonder bijwerkingen, dan adviseren we je om je te richten op het kiezen van gezonde vetbronnen, eiwitten, groenten en bessen.

Bij Yazen zijn we geen voorstander van een specifiek dieet; in plaats daarvan focussen we ons op een gezonde manier van eten en leven, gebaseerd op de huidige voedingsadviezen. We willen ook dat je de vrijheid hebt om je eigen keuzes te maken en te eten op een manier die voor jou prettig is en in je dagelijks leven werkt. Raadpleeg altijd je Yazen-team voordat je wijzigingen in je dieet aanbrengt, zodat zij je kunnen ondersteunen bij de aanpassingen die nodig zijn op basis van jouw unieke omstandigheden.

‍

Bronnen:

Castaldo, G., Palmieri, V., Galdo, G., Castaldo, L., Molettieri, P., Vitale, A., en Monaco, L. (2016). Agressieve voedingsstrategie bij morbide obesitas in de klinische praktijk: veiligheid, haalbaarheid en effecten op metabolische en hemodynamische risicofactoren. Obesitasonderzoek en klinische praktijk , 10 (2), 169–177. https://doi.org/10.1016/j.orcp.2015.05.001

‍

Dashti, HM, Mathew, TC, Hussein, T., Asfar, SK, Behbahani, A., Khoursheed, MA, Al-Sayer, HM, Bo-Abbas, YY, en Al-Zaid, NS (2004). Langetermijneffecten van een ketogeen dieet bij zwaarlijvige patiënten. Experimentele en klinische cardiologie , 9 (3), 200–205.

‍

Choi, YJ, Jeon, SM, & Shin, S. (2020). Impact van een ketogeen dieet op metabolische parameters bij patiënten met obesitas of overgewicht en met of zonder diabetes type 2: een meta-analyse van gerandomiseerde gecontroleerde onderzoeken. Voedingsstoffen , 12 (7), 2005. https://doi.org/10.3390/nu12072005

‍

Johnstone, AM, Horgan, GW, Murison, SD, Bremner, DM, en Lobley, GE (2008). Effecten van een eiwitrijk ketogeen dieet op honger, eetlust en gewichtsverlies bij zwaarlijvige mannen die ad libitum voeden. Het Amerikaanse tijdschrift voor klinische voeding , 87 (1), 44–55. https://doi.org/10.1093/ajcn/87.1.44

‍

O'Neill, B., en Raggi, P. (2020). Het ketogene dieet: voor- en nadelen. Atherosclerose , 292 , 119–126. https://doi.org/10.1016/j.atherosclerose.2019.11.021

‍

Masood, W., Annamaraju, P., Khan Suheb, MZ, en Uppaluri, KR (2023). Ketogeen dieet. In StatPearls . StatPearls Publishing.

‍

Alharbi, A. en Al-Sowayan, N. (2020) Het effect van een ketogeen dieet op de gezondheid. Voedings- en voedingswetenschappen , 11 , 301-313. doi: 10.4236/fns.2020.114022 .

‍